Są książki, które powinien przeczytać każdy, kto interesuje się Japonią. Moim zdaniem należy do nich ta perełka wydana przez Diamond Books. "Córka Samuraja" to autobiografia młodej dziewczynki, a potem kobiety, urodzonej na początku epoki Meiji w zamożnej rodzinie wojowników oraz doradców daimyo Nagaoki. Żyć w takim rodzie oznaczało wcześniej pełną stabilizację, nie tylko w sensie materialnym, ale także zachowawczym. Wszyscy doskonale wiedzieli co osoba z rodu samurajskiego musi zrobić, jak zostanie wychowana, kto zdecyduje o jej ożenku lub wyjściu za mąż, jaka będzie jej rola w nowej rodzinie etc.
Epoka Meiji zachwiała tymi niezmiennymi od wielu wieków podstawami. Ludzie tamtego okresu to osoby często dwóch światów: jednego, przeszłego, który pozostał w ich pamięci, który wpływa na ich tradycje domowe, rodzinne oraz nowego, rozsądzającego dawne ramy. Młodziutka Etsu-bo jako dziecko nie wyobraża sobie innego życia, niż to, które od dawna istniało w jej prowincji Echigo. Jednak potem następują zmiany w domu, w społeczeństwie, wśród ludzi. Cudzoziemcy przybywają do Kraju Kwitnącej Wiśni, a niektórzy Japończycy szukają szczęścia na obczyźnie. Rodzina wybiera dla niej właśnie takiego męża, który prowadzi biznes z Stanach Zjednoczonych. Najpierw więc chodzi do szkół z językiem angielskim, zmienia wiarę na chrześcijaństwo, wreszcie wyjeżdża do Ameryki, a po wielu latach powraca do ojczyzny.
Autobiografia ta ma, moim zdaniem, dwie niezwykle ważne zalety. Po pierwsze autorka wykazała się bardzo dużą spostrzegawczością oraz zmysłem uchwycenia tego, co naprawdę ważne przy charakterystyce "japońskości" czy "amerykańskości". Opisuje szeregi drobiazgów, nieporozumień, uwag zarówno na temat swojej rodzinnej kultury, jak i tej, w krąg której weszła przez osiedlenie się w Stanach. Co ciekawe, nie ma w tej pozycji naturalnej, wydawałoby się, gloryfikacji jednej lub drugiej. Nie ma także, często występującego w takich dziełach, patosu bądź opisu straszliwych przeżyć związanych z różnicami pomiędzy obydwoma stylami bycia. Jest to książka osobista, niezwykle ciepło napisana. Autorka nie robi z siebie wielkiej odkrywczyni świata zachodu, ale pokazuje drobiazgi, które ją urzekły w USA i te, które trudniej było jej zrozumieć. Pokazuje je przez swój pryzmat i, jak się wydaje, choć nie wyraża jakiejś wyraźnej opinii, przyznaje pierwszeństwo zachodniej swobodzie nad japońską sztywnością. Ale może to tylko moje wrażenie? Zachęcam wszystkich w każdym razie do przeczytania tej wspaniałej, doskonale napisanej i przetłumaczonej przez panią Monike Nowakowską książki. Bohaterkę autobiografii po prostu nie sposób nie polubić. Jestem przekonany, że książka ta ma szansę spodobać się wielu osobom, które po nią sięgną.
Sugimoto Etsu Inagaki
Diamond Books 2006