Admirał Yamamoto Isoroku po dziś dzień obok Tōgō Heihachirō jest najbardziej znaną postacią Japońskiej Marynarki Wojennej XX wieku. Drugi z nich - Admirał Tōgō - zwycięzca z pod Cuszimy, na zawsze pozostanie symbolem dumnego zwycięstwa nad Rosyjską Flotą Bałtycką. Bitwa Cuszimska z 1905 r. była niejako spełnieniem marzeń japońskiej admiralicji, marzeń o wspaniałym zwycięstwie. Marzenie te spełniło się, kiedy to pretendująca do miana światowego mocarstwa Japonia jako pierwszy Azjatycki kraj pokonała Europejską potęgę - Rosję.

Pierwsza postać natomiast – Admirał Yamamoto Isoroku – dowódca Połączonej Floty w latach 1939-1943 jest nie tylko zwycięzcą, autorem zaskakującego planu ataku na Pearl Harbor, ale także postacią tragiczną. Wystarczy wspomnieć, że podczas wojny Yamamoto był dla amerykańskiej propagandy uosobieniem “zła” i nie miano oporów aby przedstawiać go jako największego japońskiego zbrodniarza tuż obok Tōjō Hideki, premiera w latach 1941-1944.
Czy było tak naprawdę? Czy Admirał Yamamoto faktycznie był zawziętym faszystą? Czy jego niecny plan inwazji wziął się z niechęci do Ameryki i demokratycznego świata? Na te i wiele innych pytań Hiroyuki Agawa odpowiada w swojej książce. Więcej, autor „odtajnia” czytelnikom postać japońskiego Admirała, nie tylko jako twórcę planu nalotu na Pearl Harbor ale przede wszystkim jako zwykłego człowieka, bliskiego współczesnym mu ludziom. Bowiem i on, niezwykły japoński Admirał tak jak każdy miał lepsze i gorsze chwile, popełniał błędy, był zwykłym śmiertelnikiem. Trzeba przyznać jednak, że miał „szósty zmysł”, który wyróżniał go na tle innych.

Koniecznie trzeba zaznaczyć, że niniejsza książka to nie tylko biografia głównego bohatera, to coś znacznie poważniejszego. Yamamoto jest bez wątpienia jej głównym bohaterem, jednakże opis jego postaci nie jest wyrwany z kontekstu otaczającej go rzeczywistości. Książka koncentruje się wprawdzie na wydarzeniach lat 30-40-tych XX wieku, nie oznacza to jednak, że nie zawiera ona informacji na temat wcześniejszych lat życia japońskiego Admirała. Wręcz przeciwnie, zawiera i to bardzo dużo, są one jednak bardzo zgrabnie wplecione w różne miejsca. Autor często “przeskakuje” pomiędzy różnymi etapami życia, wydarzeniami - nie jest to jednak chaotyczne ale całkiem przemyślane i nie psuje całości, nawet odwrotnie, czyni książkę jeszcze bardziej interesującą, gdyż nigdy nie wiemy czy autor nas czymś jeszcze nie zaskoczy.

Książka poza omówieniem życia admirała w najbardziej “gorącym” okresie jego życia, kiedy to jako marynarz osiągnął bez wątpienia bardzo dużo – stopień Admirała oraz stanowisko Dowódcy Połączonej Floty, trzeciej co do wielkości floty świata – zawiera także opis tego co działo się “wokół”: w Japonii, Japońskiej Marynarce, Armii, kołach rządowych. Autor odwołuje się także wielokrotnie do sytuacji panującej na świecie. Dzięki temu mamy możliwość poznania nie tylko samego Yamamoto, ale co ważniejsze także otoczenia w którym funkcjonował. Jak się okazuje to otoczenie wcale nie było przyjazne i chętne do współpracy, wręcz przeciwnie - jak udowadnia autor było one nadzwyczaj zagmatwane i niejasne. Hiroyuki Agawa opisuje także sytuację wewnętrzną Nipponu, pełną napięć, nieporozumień, agresji i wzajemnych pretensji. Mamy także okazję zapoznać się z problemem rozbrojenia na morzu, udziałem w nich admirała Yamamoto oraz innych kluczowych postaci Japońskiej Marynarki Wojennej. Autor pozwala czytelnikom stać się świadkami gorących dyskusji na temat wojny z USA oraz planowanych działań Floty, sporów wewnątrz Marynarki a nawet rządu i wielu innych wydarzeń których wymienienie tutaj nie jest możliwe.

Kolejnym ogromnym plusem książki, jest bogaty materiał „dowodowy”, zwłaszcza listy Yamamoto do swoich przyjaciół, znajomych i szczególnie ważnych w jego życiu kobiet. Dzięki ich lekturze przed naszymi oczami odkrywa się druga strona admirała – zwykła, ludzka. Autor skutecznie przekonuje nas, że ten „wielbiony”, niemalże mityczny dowódca prowadzący Połączoną Flotę do boju, aż tak bardzo nie różnił się od pozostałych otaczających go ludzi. Książka skutecznie obala również kilka mitów dotyczących japońskiego Admirała, funkcjonujących w masowej świadomości nawet do dzisiaj, poza tym stanowi cenne źródło informacji nie tylko na temat samego Yamamoto ale także Cesarskiej Marynarki i atmosfery jaka panowała w całej Japonii. Ponadto niniejsza pozycja została napisana przez Japończyka i wydana 20 lat po wojnie, kiedy to pamięć o tamtych dramatycznych wydarzeniach była wciąż żywa, a ilość naocznych świadków wciąż duża. Dzięki temu mamy szanse spojrzeć na przedstawione wydarzenia z innej - „japońskiej” perspektywy.

Hiroyuki Agawa wykonał bez wątpienia kawał dobrej roboty. Pomimo kilku drobnych błędów (np. nieprawidłowe nazewnictwo niektórych typów japońskich samolotów) książkę bez cienia wątpliwości można polecić wszystkim osobom interesującym się II Wojną Światową, a dla osób interesujących się Wojną na Pacyfiku jest to pozycja obowiązkową zwłaszcza, że podobnego tytułu na polskim rynku nie znajdziemy.

Hiroyuki Agawa – Yamamoto
Wydawnictwo: Finna