Był władcą i mężem stanu, który założył dynastię shogunów Tokugawa. Urodził się jako Matsudaira Takechiyo, dziecko klanu Matsudaira. Dorastał w niepewnych czasach wojen klanowych. Kiedy miał 4 lata został wysłany jako zakładnik w sojuszu z sąsiednim klanem Imagawa (1547), ale został przechwycony przez ich wspólnego wroga - klan Oda. Po śmierci swojego ojca w 1549 Ieyasu wrócił do domu, wcześniej na krótko stając się zakładnikiem rodu Imagawa. Jednak klan ten został pokonany przez Odę, co otworzyło Ieyasu drogę do objęcia władzy nad własnym klanem Matsudaira. Natychmiast sprzymierzył się z Odą, zmienił imię na Tokugawa Ieyasu i przejął ziemię Imagawa.
W roku 1570 przeniósł swoją kwaterę na terytorium Imagawa i przez następne 12 lat powiększał swoje włości i wpływy służąc Nobunadze. Aby udowodnić swoją lojalność zabił swoją pierwszą żonę i zmusił syna do popełnienia samobójstwa w 1579 r. Po śmierci Nobunagi (1582) uzyskał więcej ziemi, stając się panem pięciu prowincji. Po nie przynoszącej rozstrzygnięcia walce w 1584, sprzymierzył się z następcą Nobunagi: Toyotomi Hideyoshim i poślubił jego siostrę. Po bitwie o Odawara, Hideyoshi przeniósł Ieyasu na nowe ziemie, aby ograniczyć jego niezależność. Tokugawa rozpoczął budowanie swej nowej kwatery w małej wiosce rybackiej zwanej Edo (później Tokio). Skupienie Hideyoshiego nad inwazją w Korei, zostało skrupulatnie wykorzystane przez Ieyasu. Zaczął on umacniać swoje wpływy w nowej bazie. Śmierć Hideyoshiego nastąpiła w 1598 roku. W dwa lata później doszło do finalnego rozstrzygnięcia między dawnem obozem Hideyoshiego a walczącym o władzę obozem Tokugawa. Bitwa pod Sekigaharą (1600) okazała się zwycięska dla Ieyasu i tak rozpoczął się nowy okres w dziejach Japonii: Edo lub Tokugawa. Dawni stronnicy Hideyoshiego byli w odwrocie i wycofali się do zamku w Osaka.
W 1603 roku Tokugawa Ieyasu otrzymał tytuł shoguna. W 1605 przekazał tytuł na rzecz syna. lecz nadal rządził krajem organizując ataki na zamek w Osace w latach 1614 i 1615, ostatecznie pokonując Hideyoriego (syna Toyotomi Hideyoshiego). To otworzyło drogę do władzy nad całym krajem. Tokugawa zmienił prawo i ustanowił nowe zasady dla klanów Japonii. Jego reformy okazały się trwałe przez ponad 250 lat trwania okresu Edo.