Przewodnik „Ikebana. Sztuka układania kwiatów” autorstwa mistrzów trzech szkół ikebany – Ikenobo, Sogetsu i Ohara – jest doskonałym wprowadzeniem do tej trudnej i efemerycznej sztuki. Podobnie, jak niedawno wydana w Polsce praca Magdaleny Tomaszewskiej-Bolałek pt. „Japońskie słodycze” (gdzie, obok szkiców poświęconych kulturze kulinarnej, znalazł się solidny zestaw przepisów na słodkości), jest to publikacja skierowana do wszystkich tych, którzy swoją fascynację Krajem Kwitnącej Wiśni chcą przenieść na poziom praktyki.

Wydawnictwo RM, działające na rynku od 1996 roku, specjalizuje się w książkach o charakterze instruktażowym. Jest dobrze znane polskim miłośnikom krajów Orientu z takich pozycji, jak „Kaligrafia chińska”, „Kaligrafia japońska” (obu autorstwa Luciena X. Polastrona), czy „Sushi i sashimi” Rosalby Gioffré i Kurody Keisuke. Łączy je przystępny i precyzyjny język, bogactwo ilustracji oraz estetyka wydania. „Ikebana” nie ustępuje w niczym wspomnianym tytułom. Może przy tym w równym stopniu służyć jako książka o charakterze poradnikowym, co ilustrowane wprowadzenie w japońską sztukę układania kwiatów. Osoby, które szukają przystępnego przewodnika, zawierającego zestaw jasno i rzetelnie objaśnionych terminów ikebany wraz z kompletem fotografii i przejrzystych schematów, powinny być lekturą „Ikebany” usatysfakcjonowane.

Główna część książki została poprzedzona krótkim wstępem, w którym została omówiona specyfika i historia ikebany, oraz charakterystyka trzech szkół: Ikenobo, Sogetsu i Ohara. W części praktycznej znajdziemy zestaw przydatnych wskazówek odpowiedniego przygotowania roślin, rady związane z doborem odpowiednich naczyń oraz drobiazgowe instrukcje wykonania samych kompozycji kwiatowych. Autorzy podzielili aranżacje na cztery pory roku, co w przypadku charakteru ikebany, gdzie stosuje się wyłącznie świeże kwiaty, a każdy detal ma swoje symboliczne znaczenie, było wręcz koniecznością, by pracy nadać uporządkowany charakter. Działa tu więc nie podział na szkoły, lecz praktyczne wyróżnienie pór roku, a więc i różną dostępność „materiałów”.

Każdej z kompozycji towarzyszą informacje o wrażeniach, które mają być przez nie konotowanych i znaczeniach przypisywanych ich symbolice. Obecność opisu tego rodzaju powoduje, że „Ikebana” znajdzie zastosowanie również w rękach osób, poszukujących instrukcji, jak „czytać” japońską sztukę układania kwiatów. Zakup tej i innych książek z Wydawnictwa RM poświęconych kulturze Kraju Kwitnącej Wiśni może okazać się rozwiązaniem przynajmniej części frustracji, które odczuwa miłośnik Japonii, skonfrontowany z najbardziej hermetycznych wytworami jej sztuki, dla jakich nie znajduje odpowiedników w rodzimej przestrzeni. Można także przypisać ikebanie czy kaligrafii znaczenia „uniwersalne”, nie zważając na obecność w nich kontekstu kultury o skrajnie odmiennym charakterze od zachodniej, znanej i bliskiej. Ten niebezpieczny esencjonalizm zostaje przekreślony przez „Ikebanę”, której lektura podsuwa nam gotowe podpowiedzi, co powinniśmy czuć (co w Japonii czuje się), podziwiając określoną kompozycję ułożonych kwiatów. Formalizm.

Solidny, gruby papier kredowy i graficzna strona wydania „Ikebany” przywodzą na myśl lata 90’. Pozbawiona współczesnych udziwnień praca zaskakuje prostotą i lekkością, dzięki którym czyta się ją (i ogląda) ze sporą przyjemnością. Posiadaczowi „Ikebany” spodoba się na pewno brak infantylizmu i pełnych afektacji opisów: temat został oddarty z aury niezdrowej obcości i przedstawiony z żelazną logiką przez grupę fachowców, kierujących się jasno wytyczonymi celami stworzenia przewodnika dla początkujących. Wiele osób dostaje alergii od książek, których autorzy poszukują u swych czytelników prostych i naiwnych wzruszeń egzotyką odległego Kraju Wschodzącego Słońca. Przy „Ikebanie” odetchną z ulgą. Podobnie, jak w japońskiej sztuce układania kwiatów nie ma elementów zbędnych i dysharmonijnych, tak i w pracy jej poświęconej brakuje takowych.

Książkę można zakupić w promocyjnej cenie na stronie Wydawnictwa RM: www.rm.com.pl
Wciąż dostępne w sprzedaży są tu także wspomniane przewodniki po kaligrafii chińskiej i japońskiej Polastrona, „Sushi i sashimi” Gioffré i Keisuke, oraz „Origami. Sztuka składania papieru” Florence Sakade.

Rumiko Shiraishi Manako, Odile Carton i Lila Dias
„Ikebana. Sztuka układania kwiatów”
Wydawnictwo RM 2013
Wydanie 2
96 stron